Η επικείμενη άτυπη Σύνοδος στη Γενεύη αποτελεί καθ’ ευατή μια θετική κίνηση, αφ’ ης στιγμής αποτελεί μια ουσιαστική προσπάθεια διερεύνησης του ενδεχομένου επανεκκίνησης των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού, μετά από σχεδόν οκτώ χρόνια στασιμότητας – η τελευταία προσπάθεια ήταν αυτή στο Κρανς Μοντάνα το καλοκαίρι του 2017. Είναι, επίσης, σημαντική στην αποτύπωση, ενώπιον του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, των θέσεων των δυο πλευρών – Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων – σε σχέση με την μορφή λύσης, ειδικά μετά την αλλαγή στάσης της Τουρκίας και Τουρκοκυπρίων που αναφέρονται, πλέον, δημόσια σε λύση δυο κρατών και κυριαρχική ισότητα.
Πέραν των πιο πάνω, οι προσδοκίες από τη Γενεύη δεν είναι, δυστυχώς, πολλές. Η Άτυπη Σύνοδος στη Γενεύη της 17ης και 18ης Μαρτίου 2025 αποτελεί ένα δύσκολο σταυροδρόμι στην συνολική διαδικασία των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Εκ των πραγμάτων η Σύνοδος πραγματοποιείται υπό τη βαριά σκιά των δημόσιων τοποθετήσεων της Τουρκίας και της Τουρκοκυπριακής ηγεσίας, οι οποίες αναφέρονται πλέον σε μια λύση δύο κρατών με κυριαρχική ισότητα κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από την Ελληνοκυπριακή πλευρά.
Η πρόσφατη συνάντηση του Τουρκοκύπριο ηγέτη ΕρσίνΤατάρ με τον Τούρκο Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της Τουρκίας Γιλμάζ είναι ενδεικτική των θέσεων της άλλης πλευράς, που τονίζουν την «κυριαρχική ισότητα» και το «ισότιμο διεθνές καθεστώς» των Τουρκοκυπρίων, γεγονότα που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά, αφού αλλάζουν άρδην και κατά ανεπίτρεπτο τρόπο την (συμφωνημένη) βάση λύσης του Κυπριακού στο πλαίσιο μιας Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Βάση λύσης η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, δεν γίνεται αποδεκτή από μερίδα ελληνοκυπριακών πολιτικών κομμάτων (ΕΔΕΚ, ΕΛΑΜ) ή ερμηνεύεται με διαφορετικούς τρόπους (ΔΗΚΟ), δυο τουλάχιστον εκ των οποίων συμμετέχουν στην Κυβέρνηση του Πρόεδρου της Δημοκρατίας. Ο ίδιος ο Πρόεδρος κατηγορείται, συχνά – πυκνά, για έλλειψη σαφούς στρατηγικής για το Κυπριακό από την αντιπολίτευση (ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ), αναφέροντας στην πρόσφατη διακαναλική αποτίμηση του κυβερνητικού έργου ότι υπάρχουν τέσσερα πλάνα για την επικείμενη διάσκεψη, χωρίς να τα προσδιορίζει καθόλου.
Η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρείται σημαντική και προς τούτο αναμένεται ο ρόλος της στο τραπέζι της διάσκεψης. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανακοίνωσε ότι αναμένεται εκπροσώπηση της Ένωσης από Ευρωπαίο Επίτροπο. Ο ρόλος του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών είναι ο πλέον σημαντικός αφού αναμένεται η στάση του σε σχέση με την κατάσταση τέλματος που έφτασαν οι συνομιλίες στο Κρανς Μοντάνα το 2017 και το πλαίσιο που ο ίδιος είχε εισηγηθεί, υπό το πρίσμα των πιο πάνω εξελίξεων αλλά και της αδυναμίας των μερών να προχωρήσουν σε νέα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (βλέπε για παράδειγμα διάνοιγμα νέων οδοφραγμάτων).
Η επιτυχία της Γενεύης θα είναι μόνο αν ανοίξει τον δρόμο για επανεκκίνηση των ουσιαστικών συνομιλίων για την επίλυση του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου του ΟΗΕ. Η επιβεβαίωση των θέσεων της κάθε πλευράς δεν θα πρέπει να θεωρείται επιτυχία, αφού τα δεδομένα αλλάζουν άρδην. Το δε διεθνές γεωπολιτικό σκηνικό, με τα ανοιχτά μέτωπα κυρίως του πολέμου στην Ουκρανία, της Παλαιστίνης, της Συρίας και της στάσης των Ηνωμένων Πολιτείων της Αμερικής που μεταλλάσσουν το πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και των διεθνών σχέσεων, δεν είναι καθόλου υποβοηθητικό. Ζήτημα παραμένει αν η Τουρκία, υπό το πρίσμα του γεωπολιτικού της ρόλου, θα αποκομίσει τα εύσημα για την στάση της, εκφραζόμενη μέσα από την παράταση συνομιλιών για το Κυπριακό, ούτως ώστε να μην αποκομίσει αρνητικό πρόσημο και μεγαλύτερο ζήτημα παραμένει, φυσικά, όπως πάντοτε, αν η Διάσκεψη της Γενεύης θα έχει ουσιαστική σημασία ή όχι στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού Προβλήματος. Το αν η άτυπη σύνοδος θα αποτελέσει μια απλή παράταση του αδιεξόδου ή μια αφετηρία για νέες πρωτοβουλίες στο Κυπριακό, θα εξαρτηθεί από τη στάση των εμπλεκομένων.
